Wegwerp of hergebruik? Tijd om de norm te herzien in de operatiekamer
Op de operatietafel is de keuze groter dan ooit, met zowel wegwerp-, herbruikbare als - sinds kort - herverwerkte wegwerpinstrumenten. Maar wat betekenen die opties eigenlijk in de praktijk?
Wegwerpinstrumenten worden vaak standaard klaargelegd: steriel, direct beschikbaar en met het idee dat ze het infectierisico beperken. Maar is dat nog vanzelfsprekend, nu zelfs hergebruik van deze materialen mogelijk is?
Sinds dit jaar is het in Nederland toegestaan om bepaalde wegwerpinstrumenten veilig te herverwerken en opnieuw in te zetten - de zogenoemde herverwerkte wegwerpinstrumenten (reprocessed single-use devices, SUDs) - dankzij een aanpassing van de Europese MDR1,2. Dit maakt Nederland tot een van de koplopers in het streven naar een duurzamere en circulaire zorg. Zo zamelt het bedrijf Vanguard gebruikte instrumenten, zoals de Harmonic en Ligasure, in om deze na herverwerking opnieuw beschikbaar te maken voor gebruik in de Nederlandse operatiekamers3,4.
Wat levert hergebruik op?
Een recente systematische review laat zien dat herbruikbare en herverwerkte instrumenten niet alleen een aanzienlijk kleinere ecologische voetafdruk hebben dan nieuwe wegwerpinstrumenten, maar ook kostenefficiënter zijn5. Bovendien doen ze qua prestaties niet onder voor hun wegwerpvarianten5.
Hergebruik biedt dus duidelijke voordelen voor milieu, kosten én kwaliteit van zorg. Tijd om ons af te vragen: is het nog logisch dat wegwerp de standaard is?
Myrthe Eussen, PhD Candidate Dept. of Surgery MUMC+
Bronnen:
1. European Commission (2025) ‘Reprocessing of devices’, Public Health – Medical Devices. Available at: https://health.ec.europa.eu/medical-devices-topics-interest/reprocessing-devices_en
2. European Commission (2025) ‘National rules on reprocessing of single-use devices’, Public Health - Medical Devices. Available at: https://health.ec.europa.eu/medical-devices-topics-interest/reprocessing-devices/national-rules-reprocessing-single-use-devices_en
3. Vanguard AG (2024) ‘The Netherlands allows reprocessing of single-use devices from 2025’, Vanguard Medical Remanufacturing. Available at: https://www.vanguard.de/en/the-netherlands-allows-cs-reprocessing-from-the-turn-of-the-year/
4. Vanguard AG (n.d.) ‘Medical Remanufacturing’. Available at: https://www.vanguard.de/en/devices/medical-remanufacturing/ (Accessed: 9 May 2025).
5. Eussen, M.M.M., Moossdorff, M., Wellens, L.M., de Reuver, P.R., Stobernack, T., Bijlmakers, L., Kimman, M.L., & Bouvy, N.D. (2024). ‘Beyond single-use: A systematic review of environmental, economic, and clinical impacts of endoscopic surgical instrumentation’, International Journal of Surgery, 110(12), pp. 8136–8150. https://doi.org/10.1097/JS9.0000000000002141