Monitor Taakherschikking NZa naar Tweede Kamer

Op 1 april 2019 heeft de NZa de Monitor Taakherschikking (Physician assistants & Verpleegkundig specialisten) gepubliceerd. In het voorwoord spreekt de Raad van Bestuur van de NZa zich op onderdelen kritisch uit over de effecten van taakherschikking. Met name ten aanzien van positieve effecten op de betaalbaarheid van de zorg wordt te weinig voortgang geboekt.

De NZa constateert ‘een toename in volume, waardoor zorguitgaven alsmaar meer in het gedrang komen. Artsen van wie taken worden overgenomen gaan vaak niet minder werken en verdienen, maar gaan andere en complexere patiënten behandelen. De inzet van taakherschikkers komt er ‘extra’ bovenop. Op de langere termijn kan taakherschikking pas leiden tot een daling van de uitgaven als er minder artsen nodig blijken te zijn en dezelfde verrichtingen door taakherschikkers tegen een lager tarief worden uitgevoerd’. De NZa kondigt aan vanaf nu te willen gaan monitoren dat afspraken omtrent taakherschikking worden gemaakt en dat deze ook contractueel worden vastgelegd. Als dit niet voldoende is wil men met de sector op zoek naar harde maatregelen in wet- en regelgeving, bekostigingssystematiek en/of landelijke richtlijnen.

Beleidsreactie minister Bruins
In een brief aan de Tweede Kamer geeft minister Bruins aan taakherschikking te zien als één van de oplossingsrichtingen die een bijdrage kunnen leveren aan het doelmatiger organiseren van zorg, het aanpakken van het arbeidsmarktvraagstuk en het toekomstbestendig houden van de zorg. Hij ondersteunt de NZa in de plannen om op korte termijn met partijen in gesprek te gaan om de aanbevelingen uit de monitor nader uit te werken.

Hoofdlijnen Monitor Taakherschikking
Taakherschikking is het structureel herverdelen van taken, inclusief verantwoordelijkheden tussen verschillende beroepen. Het doel van taakherschikking is om doelmatige, kwalitatief goede en toegankelijke zorg te blijven leveren zonder extra kosten. Dit staat benoemd in het Hoofdlijnenakkoord medisch-specialistische zorg en het rapport van de Taskforce ‘Zorg op de juiste plek’.

Om taakherschikking te faciliteren en te bevorderen zijn in de afgelopen jaren binnen de landelijke wet- en regelgeving diverse wijzigingen doorgevoerd. In 2015 hebben de verpleegkundig specialist en physician assistant registratie- en declaratierechten gekregen. Sinds 1 september 2018 hebben beide beroepsgroepen permanente zelfstandige bevoegdheid voor het verrichten van voorbehouden behandelingen op grond van de Wet BIG.

In 2018 waren er 3655 verpleegkundig specialisten werkzaam in Nederland. Hiervan werkt ongeveer de helft in de medisch-specialistische zorg. Van de 1200 physician assistants in 2018 was 90% werkzaam in de medisch-specialistische zorg. Het aantal werkzame verpleegkundig specialisten en physician assistants groeit. De NZa ziet dat taakherschikking positieve effecten heeft op de toegankelijkheid en kwaliteit van zorg. De effecten van taakherschikking op betaalbaarheid blijven achter.

De NZa is van mening dat de volgende acties doorgevoerd dienen te worden:

• Zorgaanbieders moeten registratie op naam toestaan. Hoewel de registratie is verbeterd, blijkt uit de monitor 30% nog steeds niet op eigen naam te registreren. Zolang de inzet onvoldoende transparant is, kunnen zorgverzekeraars en zorgaanbieders geen onderbouwde (contract) afspraken maken over taakherschikking. Dit beperkt de aanjaagfunctie die zorgverzekeraars moeten vervullen.

• Zorgaanbieders en zorgverzekeraars moeten taakherschikking inzetten als middel voor het verbeteren van de betaalbaarheid van zorg. Volgens zorgverzekeraars blijkt in de praktijk dat de inzet van taakherschikkers niet zorgt voor lagere kosten. Onderzoek bevestigt dit. Zorgaanbieders nemen de inzet van taakherschikkers weinig tot niet mee in de kostprijs. Ook maakt men geen financiële businesscases om de inzet te onderbouwen.

• Taakherschikking moet een structureel onderdeel worden van zorginkoop. Taakherschikking speelt nauwelijks een rol bij het inkoopproces. Dit moet anders; de NZa verwacht van zorgverzekeraars en zorgaanbieders dat zij tijdens de contractering afspraken maken over taakherschikking. Hier gaat de NZa op toezien via de jaarlijkse monitor.

• Zorgaanbieders en zorgverzekeraars moeten organisatie-breed beleid maken ten aanzien van taakherschikking. Het beleid en de cultuur binnen een organisatie is essentieel voor de inzet van de verpleegkundig specialist en physician assistant. Men moet openstaan voor taakherschikkers. Dit lijkt nog niet bij iedereen het geval te zijn. Daarnaast ontbreekt bij zowel zorgaanbieders als zorgverzekeraars vaak een organisatie-breed beleid. Beiden moeten op centraal niveau meer aandacht voor taakherschikking hebben. Hierbij helpt het delen van goede voorbeelden.

De NZa constateert dat de bevindingen niet nieuw zijn. Commitment en inzet van alle partijen is noodzakelijk om veranderingen teweeg te kunnen brengen. Evenals verder onderzoek naar (potentiële) taakherschikkende beroepsgroepen, de effecten (betaalbaarheid, toegankelijkheid, kwaliteit) en risico’s (versnippering en fragmentatie) van taakherschikking. In het bijzonder dient er nu aandacht te komen voor de betaalbaarheid. Dit mag niet belemmerd worden door mogelijke productieprikkels of inkomenspolitiek.

De NZa ziet voor zichzelf een faciliterende en verbindende rol weggelegd. Deze rol gaat de NZa vervullen door partijen met elkaar in gesprek te brengen en waar nodig belemmeringen in de regelgeving weg te nemen. Vanuit een gezamenlijke motivatie wil men samen met alle partijen de aanbevolen acties nader uitwerken en deze in de praktijk brengen.

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met: Hillie Beumer, senior adviseur (M 06 25 03 64 19; E h.beumer@heelkunde.nl).