HMC kiest voor kwaliteit door meer ervaring aan de poort

Een aantal jaren geleden besloot de staf het anders te doen op locatie Westeinde, het acute centrum van het Haaglanden Medisch Centrum (HMC). Medisch specialisten signaleerden dat de kwaliteit van de zorg, geboden op de spoedeisende hulp (SEH), beter kon. Patiënten lagen ook te lang op de SEH. Sven Meylaerts, traumachirurg in het HMC, vertelt over de stappen die medisch specialisten in het HMC hebben gezet om de kwaliteit van de zorg op de SEH te verbeteren. De resultaten zijn indrukwekkend.

Project Acute Zorg
Sven: “In 2018 zijn wij begonnen met het Project Acute Zorg. We hadden hier meerdere redenen voor. Zo was een deel van de medische staf ontevreden over de kwaliteit van de zorg. Daarnaast was er onvoldoende doorstroming. Als medisch specialisten hebben we besloten om meer betrokken te zijn bij de patiëntenzorg van de SEH. Met elkaar hebben wij afgesproken: de acute zorg doen wij er niet meer bij. Patiënten die bij ons binnenkomen, hebben vanaf het begin recht op de beste zorg en de meest ervaren dokter.”

De zorg in één keer goed
Het besluit om medisch specialisten toe te voegen aan het team op de spoedeisende hulp is onderbouwd genomen. Onderzoek naar de bestaande praktijk in het HMC toonde aan dat er daadwerkelijk veel te verbeteren viel. “Patiënten lagen te lang op de SEH, de doorstroom- en de doorlooptijden waren te lang. Te vaak moest achteraf het ingezette behandelbeleid alsnog worden gecorrigeerd, moest de juiste dokter er nog naar kijken, moest het juiste onderzoek nog worden gedaan of werden wij geconfronteerd met onderzoek dat onnodig was.” Sven vervolgt: “De zorg moet in één keer goed zijn! Dat was een tweede belangrijke afspraak die we met elkaar hebben gemaakt. Dit houdt in: in één keer de juiste werkdiagnose, de juiste aanvragen en zeker ook de juiste voorlichting aan de patiënt. Patiënten vinden het natuurlijk heel vervelend wanneer zij tijdens een bezoek aan de poli van de medisch specialist iets anders te horen krijgen dan in eerste instantie op de spoedeisende hulp.”

De ingezette verandering is nauwgezet gevolgd. Sven: “We hebben behoorlijk wat uit de kast gehaald omdat we precies wilden weten wat er in de praktijk gebeurde. Een speciaal ontwikkeld dasboard heeft ons goed geholpen. Hiermee konden we bijvoorbeeld de verschillen in beeld brengen tussen de periode dat de specialist op de SEH aanwezig was en de periode dat dit niet het geval was. Al vrij snel bleek dat de inzet van de medisch specialist op de SEH het meest zinvol is gedurende de spitsuren. Bij ons in het ziekenhuis is dat van 12.00 uur ’s middags tot 20.00 ’s avonds.” Daarnaast maakte het onderzoek duidelijk dat de doorlooptijd significant verbeterde, net als de ervaren kwaliteit van de zorg als gevolg van de inzet van de medisch specialist op de SEH. Hierdoor waren patiënten meer tevreden.

Belangrijke randvoorwaarden
De Raad van Bestuur van het HMC was vanaf het begin af aan geïnteresseerd in de uitkomsten van het veranderproces. De resultaten vormden voldoende aanleiding om samen te besluiten om van de gewijzigde situatie de standaardzorg te maken, waarbij de Raad van Bestuur ook financiële middelen vrijmaakte. Dat was een belangrijke randvoorwaarde. “Deze fellows doen nu een deel van onze oorspronkelijke taken.” Sven vervolgt: “Ook het toevoegen van de radioloog aan het team op de SEH bleek een gouden greep. Het duurt nu gemiddeld 35 minuten van aanvraag tot verslag. Dat is een verbetering van een uur. Daarnaast kunnen de dokters gemakkelijk bij de radioloog binnenlopen om te overleggen. Samen kunnen we overbodige onderzoeken wegstrepen, wat potentieel tot een significante besparing leidt.”

Een efficiënter zorgproces
Het kritisch bezien van het zorgproces op de SEH is een volgende stap van het HMC. Wat gebeurt er precies als een patiënt binnenkomt? Hoeveel dokters kijken er naar één patiënt? Hoe vaak wordt er overlegd? Wie moeten er allemaal betrokken worden voordat er een besluit kan worden genomen? Hoe vaak is een medisch specialist direct betrokken? Hoe vaak en wanneer wordt een consult aangevraagd?

Gepubliceerd onderzoek over dit traject toonde aan dat het zorgproces veel efficiënter kon worden georganiseerd. Overbodige lagen zijn er waar mogelijk uit gehaald. “In het HMC hebben wij ervoor gekozen dat de spoedeisende hulparts zelf meer patiënten ziet en niet focust op coördinatie en supervisie. De SEH-arts heeft een belangrijke rol in de triage en laat dit niet over aan bijvoorbeeld een assistent. Daarnaast heeft de spoedeisende hulparts het overzicht over de gehele afdeling.”

Sven vervolgt: “Als specialist zien wij zelf patiënten op de SEH. Wij sturen niet eerst een assistent vooruit, maar kijken direct mee en sturen zo ook direct de goede kant op. Natuurlijk betekent dit tijdwinst voor de patiënt. Wist u bijvoorbeeld dat kwetsbare ouderen aantoonbaar slechtere behandeluitkomsten laten zien naarmate zij langer op de SEH liggen? Snelheid is belangrijk voor de kwaliteit van de zorg. Bijkomend voordeel is dat op deze manier jonge collega’s belangrijke opleidingsmomenten krijgen.”

Geen closed format
“De collega’s op de spoedeisende hulp waren in eerste instantie blij met de belangstelling die wij als dokters daar toonden. Een veel gehoorde klacht een aantal jaren geleden was: hoe krijgen wij specialisten naar de SEH? Nu de specialist een actievere rol heeft op de SEH, is wellicht een compacter SEH-team nodig. Meer ervaring aan de poort impliceert ook dat patiënten minder jonge dokters zien.” Sven vervolgt: “Als specialisten en spoedeisende hulpartsen zijn wij er wel van overtuigd dat de spoedeisende hulp in het HMC geen closed format moet worden. Het is de huidige hybride constructie die van enorme meerwaarde is voor de patiëntenzorg.”

Zet de stap: chirurgen aan de poort
Het gekozen model in het HMC is maar één voorbeeld. De ervaringen uit het HMC leren ook dat je als specialist wel affiniteit met de acute zorg moet hebben. Het snel meekijken en zorgen voor spoedige doorstroom van SEHpatiënten ligt niet elke specialist. Afsluitend geeft Sven mee: “Ik zou willen dat de acute zorg weer een sexy onderwerp is binnen de heelkunde. Hier is nog zoveel aan kwaliteit te winnen. Bij ons is duidelijk geworden dat de patiënt beter af is als de chirurg een actievere rol heeft dichter bij de patiënt. De beste dokter aan de poort! Dit is het moment om deze stap te zetten.”