Senioriteit aan de poort in het Amphia

Op 22 juni 2022 heeft de Nederlandse Vereniging voor Heelkunde (NVvH) ‘Spoedeisende Heelkunde’ gepubliceerd; een document waarin de NVvH zich uitspreekt over de rol en de verantwoordelijkheden van de chirurg in de acute keten. Maar hoe wordt de acute zorg in Nederland georganiseerd? Door het in beeld brengen van best practices willen wij inzicht geven in de verschillende mogelijkheden en inspireren. Deze keer nemen wij u mee naar de praktijk van de Vakgroep Heelkunde van het Amphia Ziekenhuis in Breda. Wij spreken hier met Eelco Veen en Dagmar Vos.

Het Amphia Ziekenhuis
Het Amphia Ziekenhuis in Breda is in 2001 ontstaan na een aantal fusies in de regio. Het ziekenhuis is een van de grootste topklinische ziekenhuizen in Nederland met momenteel 348 medisch specialisten in dienst. De Vakgroep Heelkunde bestaat uit 18 chirurgen en twee fellows. Eén voor de gastro-intestinale chirurgie en één voor de traumachirurgie. De vakgroep streeft naar een bezetting van vier fellows; er is nog ruimte voor een fellow bij de traumachirurgie en een fellow bij de vaatchirurgie.

Het Amphia Ziekenhuis levert topklinische zorg (hart- en vaatziekten en oncologie) en is tevens een Level 2 traumacentrum. In 2021 zijn er in totaal 33.089 patiënten op de SEH gezien; 13.762 patiënten zijn opgenomen na een bezoek aan de SEH. Van deze opgenomen patiënten deed 70% een beroep op de specialismen: chirurgie, interne, neurologie en longziekten. De Vakgroep Heelkunde registreerde in 2021 10.343 SEH bezoekers; hiervan zijn 2.590 patiënten opgenomen.

Senioriteit aan de poort
Binnen het Amphia Ziekenhuis heeft men bewust gekozen voor ‘senioriteit aan de poort’. Eelco vertelt: ‘In ons ziekenhuis wordt de spoedeisende hulp op dit moment bemenst door arts-assistenten van verschillende disciplines (chirurgie, interne, neurologie, kindergeneeskunde) met daarachter een medisch specialist die is ingeroosterd voor de SEH. Voor onze vakgroep betekent dit dat er door de week dagelijks van 8:00 uur tot 20:00 uur een chirurg is ingeroosterd om op de SEH te superviseren. Deze persoon is fysiek aanwezig. Naast deze aanwezigheid en supervisie op de SEH worden patiënten met kleine traumatologische pathologie gezien en behandeld op de gipskamer. Huisartsen kunnen deze patiënten direct verwijzen. Dit ontlast de SEH en scheelt patiënten een lange wachttijd. Een dienstdoende radioloog is direct bereikbaar om verder aanvullend onderzoek in gang te zetten.’

Dagmar vervolgt: ’Wij zijn een opleidingsziekenhuis en zijn van mening dat er ook voor arts-assistenten belangrijke leermomenten op de SEH zijn. De rol van de chirurg is coördinerend en triërend, gericht op snelle besluitvorming over aanvullend onderzoek, consulten, een besluit over een interventie of ingreep, of hulp bij een directe behandeling op de SEH. Bij een groot trauma sein of aankondiging van een geruptureerd aneurysma wordt direct de dienstdoende trauma of vaatchirurg gebeld. 24/7.’

Overwegingen
Meerdere overwegingen liggen aan de gemaakte keuzes in het Amphia Ziekenhuis ten grondslag. Eelco en Dagmar vertellen dat zij van mening zijn dat het direct herkennen van chirurgische pathologie met kennis van verschillende zorgpaden en management van de OK-planning bijdraagt aan een goede en snelle kwaliteit van chirurgische zorg. Eelco: ‘De visie die we als vakgroep willen uitdragen is dat een gedifferentieerd chirurg verscheidene chirurgische pathologie in ernst en type moet kunnen herkennen, opvangen en in gezamenlijk overleg met het betreffende subspecialisme een behandelplan in gang moet kunnen zetten. Dit vanuit de gedachte dat alle chirurgen primair als algemeen chirurg zijn opgeleid en daarmee uitstekend de benodigde basiszorg die een SEH vereist, kunnen aanbieden. Bijvangst is dat onderling overleg direct inzicht geeft in behandelmethoden en eventuele nieuwe ontwikkelingen bij collega’s. Daarnaast vinden wij het belangrijk dat we een goede leeromgeving creëren voor arts-assistenten in opleiding. De directe aanwezigheid en supervisie van een staflid draagt bij aan een goede opleiding. Denk bijvoorbeeld aan het leren van adequate wondbehandeling, hechttechnieken en reponeren. In dit kader dragen de traumachirurgen zorg voor maandelijks ATLS onderwijs aan de arts-assistenten.’

Stroomversnelling
De afgelopen jaren is het gedachtegoed ‘senioriteit aan de poort’ in het Amphia Ziekenhuis in een stroomversnelling geraakt. De aanleiding hiertoe was dat de wachttijden opliepen, er overbelasting was van het SEH personeel en er negatieve signalen in de media kwamen over de doorlooptijden in de ziekenhuizen. Ook landelijk werd aandacht gevraagd voor het belang om ervaren specialisten aan de voordeur te positioneren. Dagmar: ‘Voor ons als chirurgen was dat feitelijk niet nieuw. Voor onze collega’s wel. Ik denk dat wij kunnen constateren dat we ook na de inzet van onze collega medisch specialisten op de SEH veel positieve effecten zien. Zo is de kwaliteit van de zorg voor de acute patiënt verbeterd doordat wij sneller kunnen schakelen. We kunnen heel gericht diagnostiek inzetten en er ligt sneller een behandelplan. Daarbij heeft het fysiek aanwezig zijn een positief effect op de opleiding met daadwerkelijke ‘bed side teaching’. Er is financiële ruimte om fellows aan te nemen; daardoor blijven de vakgroepen op volle sterkte.’

Aandachtspunten
Natuurlijk zijn er ook in het Amphia zaken die verbeterd kunnen worden. Een aandachtspunt is bijvoorbeeld de behoorlijke dienstbezetting, tot ’s avonds 20.00 uur. Met op de SEH: een chirurg, nog een voorwacht, een arts-assistent in opleiding en tweetal arts assistenten niet in opleiding. Eelco: ‘In het begin zijn we zoekende geweest naar de rol die een ieder vervult.’ Twee andere aandachtspunten zijn: een adequate doorloop in huis en fysieke ruimte op de SEH. Eelco vervolgt: ‘Beiden ontbreken nu vaak. Concreet betekent dit soms dat de patiënt is gezien, er beleid is gemaakt maar de patiënt nog niet van de SEH af kan. Of omgekeerd: dat er op de SEH te weinig fysieke ruimte is om patiënten te zien, waarbij we bij extreme drukte gelukkig wel gebruik mogen maken van een deel van de huisartsenpost.’

Boodschap
‘We zouden een ieder willen enthousiasmeren om een dergelijk traject in gang te zetten. Naast het feit dat het bijdraagt aan de kwaliteit van zorg en opleiding, krijgen we positieve respons van de verpleging met betrekking tot onze aanwezigheid’, aldus Eelco en Dagmar.